Het elektriciteitsnet in Nederland raakt steeds vaker overbelast. Door de groeiende vraag naar stroom en de opkomst van duurzame energie, zoals zonnepanelen en windmolens, ontstaat er een soort file op het net: netcongestie. Dit kan grote gevolgen hebben, zowel voor bedrijven als particulieren. Maar geen paniek, er zijn oplossingen.
Wat is netcongestie?
Netcongestie betekent dat het elektriciteitsnet niet genoeg capaciteit heeft om alle opgewekte en verbruikte stroom op hetzelfde moment te verwerken. Dit kan op twee manieren gebeuren:
- Afnamecongestie: Je wilt meer stroom gebruiken, maar er is niet genoeg capaciteit beschikbaar.
- Opwek- of invoedingscongestie: Je wekt stroom op, bijvoorbeeld met zonnepanelen, maar kunt deze niet altijd terugleveren aan het net.
Door deze beperkingen kunnen bedrijven niet altijd uitbreiden en kunnen huiseigenaren inkomsten mislopen door beperkte teruglevering.
Ben je een kleinverbruiker?
Een kleinverbruiker heeft een netaansluiting kleiner dan 3x80 Ampère (A). Dat zie je terug op je jaarafrekening van je energieleverancier. Zit je op het laagspanningsnet? Dan wordt je aansluiting aangegeven in Ampère, bijvoorbeeld 3x80A. Groter dan dat? Dan ben je een grootverbruiker. In dat geval staat je aansluiting op de jaarrekening in kiloVoltAmpère (kVA), bijvoorbeeld 50kVA. Dit bepaalt hoeveel stroom je kunt afnemen en terugleveren.
Wat merk je van netcongestie?
Als netcongestie toeslaat, kan het zijn dat je als nieuw bedrijf geen aansluiting krijgt op het elektriciteitsnet. Of je kunt je bestaande aansluiting niet uitbreiden. Dit kan groei in de weg staan en zorgt ervoor dat je minder opgewekte stroom kunt terugleveren. Minder groei en minder inkomsten dus.
Er zijn twee soorten netcongestie:
- Afnamecongestie: Wil je meer stroom afnemen? Dan kun je op een wachtlijst belanden. Dit speelt vooral bij bedrijven, laadpalen en nieuwe woonwijken waar veel vraag naar stroom is.
- Opwek- of invoedingscongestie: Heb je zonnepanelen of een windmolen en wil je stroom terugleveren? Dan kan het zijn dat je moet wachten op een aansluiting of dat je minder stroom kwijt kunt op het net.
Oorzaken van netcongestie
De energietransitie zorgt ervoor dat we massaal overstappen op elektriciteit. Denk aan warmtepompen, elektrische auto’s en zonnepanelen. Hierdoor:
- Vragen we meer stroom dan het net aankan, vooral tijdens piekmomenten.
- We worden op bepaalde momenten veel duurzame energie opgewekt, terwijl de vraag dan misschien laag is.
- Zijn sommige kabels en transformatorstations niet berekend op deze snelle groei.
Wat zijn de gevolgen van netcongestie?
Voor bedrijven en particulieren kan netcongestie verschillende problemen veroorzaken:
- Beperkte aansluitmogelijkheden: Nieuwe bedrijven of woningen krijgen soms geen stroomaansluiting.
- Geen uitbreiding mogelijk: Bedrijven die meer stroom nodig hebben, komen op een wachtlijst.
- Beperkte teruglevering: Zonnepaneelbezitters kunnen niet altijd alle opgewekte stroom kwijt.
- Hogere kosten: Bedrijven moeten mogelijk investeren in eigen oplossingen, zoals batterijen of energieopslag.
Waar is netcongestie een probleem?
Netcongestie is geen landelijk probleem, maar een lokaal knelpunt. Op sommige plekken zijn de elektriciteitskabels simpelweg te dun om de enorme vraag en het groeiende aanbod van stroom aan te kunnen. Dit betekent dat zowel opwek- als afnamecongestie per regio verschilt.
Ons elektriciteitsnet werkt op drie niveaus:
- Hoogspanningsnet: Dit is de ruggengraat van ons stroomnet, waar elektriciteit op nationaal en internationaal niveau wordt vervoerd. Grote industriële bedrijven en windparken zijn hierop aangesloten.
- Middenspanningsnet: Dit net bedient grootverbruikers en middelgrote opwekkers, zoals zonneparken en windturbines.
- Laagspanningsnet: Dit is waar kleinverbruikers, zoals huishoudens en kleine bedrijven, hun stroom vandaan halen. Hier geldt een netaansluiting van maximaal 3x80 Ampère.
Netcongestie komt vooral voor op het hoog- en middenspanningsnet, waardoor grootverbruikers en bedrijven de grootste uitdagingen ervaren. Maar ook kleinverbruikers kunnen de impact voelen, bijvoorbeeld door beperkingen op teruglevering van zonnestroom. Daarom is het slim om naar oplossingen te kijken die helpen om het net te ontlasten, zoals slimme energiesturing en thuisbatterijen.
Check waar er netcongestie is.
Wat kun jij doen tegen netcongestie?
Er zijn verschillende manieren om de impact van netcongestie te verminderen. Enkele slimme oplossingen:
1. Thuisbatterijen en energieopslag
Een thuisbatterij helpt je om opgewekte zonne-energie op te slaan en later te gebruiken. Dit voorkomt dat je stroom teruglevert op piekmomenten en helpt het net te ontlasten.
2. Slim energieverbruik
Gebruik stroom op momenten dat er veel aanbod is. Zet bijvoorbeeld je wasmachine of vaatwasser aan wanneer de zon schijnt. Je kunt ook nadenken over slim energie-inkopen een SlimmeRik kan je hiermee helpen.
3. Lokaal energiedelen
Sommige buurten werken al met lokale energiegemeenschappen, waarbij opgewekte stroom binnen de buurt wordt gedeeld. Dit voorkomt overbelasting van het grotere elektriciteitsnet.
4. Netbeheer en congestiemanagement
Soms kunnen netbeheerders bedrijven of huishoudens stimuleren om stroom op andere momenten te gebruiken. Dit heet congestiemanagement en kan helpen om piekmomenten te verminderen.
Wie werkt eraan om netcongestie op te lossen?
Netcongestie is een probleem waar hard aan wordt gewerkt. De Rijksoverheid en andere betrokken partijen hebben verschillende initiatieven lopen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen. Een van de belangrijkste programma’s is het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN). Hierin werken onder andere de volgende partijen samen:
- Ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG)
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK)
- Provincies en andere decentrale overheden
- Belangenverenigingen
- Netbeheerders
- (Semi-)private partijen
Het doel? Een toekomstbestendig energiesysteem waarin we slimmer omgaan met het elektriciteitsnet. Dit betekent dat we de opgewekte stroom beter afstemmen op het moment van gebruik en opslagcapaciteit optimaal benutten. Daarvoor zijn nieuwe wetten en regels nodig, maar ook uitbreidingen van het elektriciteitsnet en een beter inzicht in energiestromen. Alleen door samen te werken en innovatieve oplossingen te omarmen, maken we het energienet klaar voor de toekomst.
Bronnen:
https://www.rvo.nl/onderwerpen/netcongestie/wat-netcongestie
https://www.rvo.nl/onderwerpen/netcongestie
https://www.thuisbatterij-expert.nl/nieuws/netcongestie-in-nederland
